In juni 1872 werd op Herkingen begonnen met ‘leesgodsdienst’. In die tijd werden op verschillende plaatsen in het land gezelschappen en huisgodsdiensten gehouden. De Afscheiding bestond ook al bijna veertig jaar.
Op en rond Herkingen werd gezelschap gehouden, onder meer bij Anthony de Vlieger op zijn boerderij ‘Oud Hof’ aan de Westdijk. De eerste georganiseerde leesdienst werd waarschijnlijk gehouden op zondag 9 of 16 juni 1872 in ‘de keet’ (een stenen schuurtje) op de boerderij van Willem Kardux aan de Peuterdijk. Zo’n veertig mensen moeten daar een zitplaats gehad hebben. De leiding van de leesdienst rustte bij Leendert van der Sluijs, een belezen man en een geoefend christen.
Boerderij ‘Oud Hof’ werd later bewoond door de families Kastelein en Van der Velde. ‘Oud Hof’ lag ogenschijnlijk een heel eind buiten het dorp, maar in die tijd stonden er vele woningen langs de polderdijken buiten het dorp. De burgerlijke gemeente Herkingen telde destijds zo’n kleine 600 inwoners. De afstanden waren klein, maar de behoefte aan het zuivere Woord des Heeren was groot.
Bakker en Vermeer
Vanaf 1874 preekte ook ds. D. Bakker van ’s-Gravenpolder in de keet. Het is niet bekend of hij daar ook de sacramenten heeft bediend.
Het groepje op Herkingen was betrokken bij de halfjaarlijkse vergaderingen van de Oud Nederduits Gereformeerde Gemeenten. Op de hoek van de latere Nieuwstraat en de Peuterdijk werd op zondag 24 juli 1881 een nieuw kerkgebouw in gebruik genomen. Leendert van der Sluijs las toen een preek over Mattheüs 24:37-41, waarschijnlijk van oefenaar Justus Vermeer. Later werd de kerk vergroot tot 215 zitplaatsen.
Uit Melissant, Battenoord en zelfs Ooltgensplaat kwamen er families naar de diensten op Herkingen. Na een verzoek in 1920 om het kerkgebouw te gebruiken voor een tijdrede van de SGP ontstonden er moeilijkheden met ds. Van der Garde, met als gevolg dat de gemeente werd afgesneden van de Oud Nederduits Gereformeerde Gemeenten.
Op 25 oktober 1922 – dit jaar honderd jaar geleden - sloot de gemeente zich aan bij de Gereformeerde Gemeenten. Op 11 juli 1929 werd het huidige kerkgebouw aan Onderlangs in gebruik genomen door ds. A. de Blois. De totstandkoming van dit gebouw verliep nogal moeizaam. Men ondervond grote tegenwerking van de burgerlijke overheid, zodanig dat ds. Kersten er zelfs vragen over stelde in de Tweede Kamer.
Ledentallen
Daarna brak er een tijd aan van meer rust en structuur. De gemeente groeide tot ruim 450 leden in 1950. Door de ontkerkelijking die in de jaren zeventig inzette, in combinatie met een beperkt aantal beschikbare woningen voor jonge mensen en de trek naar kernen met meer voorzieningen, ontstond er een gestage afname van het ledenaantal, tot 122 op 1 januari van dit jaar.
Velen op ons dorp dragen nog het teken van de Heilige Doop, maar zijn als afgedwaalde schapen van de gemeente. Veel jonge gezinnen hebben andere woonplaatsen gekozen. Maar de Heere heeft ondanks alles van ons uit verschillende families op Herkingen predikanten geroepen. Hij heeft er tot op de dag van vandaag voor willen zorgen dat er een gemeenteleven mag zijn en de ambten nog vervuld kunnen worden.
Als we terugkijken op de achterliggende geschiedenis van 150 jaar heeft Gods Geest grote dingen gedaan. Helaas is er ook veel mensenwerk geweest, dat niet was tot eer van de Koning. Daarom is het een wonder dat er op Herkingen nog een gemeente is en dat Gods Woord gepredikt en gelezen mag worden. Wij moeten belijden met Psalm 103 vers 4: ‘Barmhartig is de HEER’ en zeer genadig, schoon zwaar getergd, lankmoedig en weldadig; de HEER’ is groot van goedertierenheid’.
In de grootheid van Zijn goedertierenheid ligt de hoop voor de gemeente van Herkingen.
Kerkenraad Herkingen
De kerkenraad van Herkingen juni 2022