Kerkelijk jaaroverzicht 2017

Slagen waren er ook, in het aanschouwen van het gruis van Sion. In smart, schuld en schaamte moeten we állen ons hoofd buigen. Jacob heeft het immers verzondigd Jakob heeft geen rechten. Hij blijft alleen over in de stille nacht van Pniël. Alleen met zijn schuld en alleen in zijn schaamte. Als de Heere in het gericht treedt, wie zal dan bestaan? Jakobs kracht blijkt klein te zijn en zijn getal is gering. Maar ondanks alles wat tegen hem getuigt, laat hij die onbekende ‘Tegenstander’ niet los: ‘Ik zal U niet laten gaan, tenzij dat Gij mij zegent’ (Gen. 32:26). Mogen we met name Gods kinderen oproepen om zó met de schuld en zorg van het kerkelijk leven te worstelen met Jakobs God? Aanhoudend en rechteloos te worstelen om zégen in plaats van de verdiende vloek. Er is toch een Ladder van Jakob? Van heel hoog komend, naar heel diep afdalend... Jakobs God verandert toch niet? Hij zegt tegen het huis van Jakob - en daar was wat aan de hand! - toch nooit: ‘zoek Mij tevergeefs...’ ?

Lege plaatsen

Niemand had aan het begin van dit jaar kunnen denken dat achtereenvolgens de broeders L. Terlouw, P. Melis en J. van Belzen zouden wegvallen. Hoewel we weten dat ieder mens broos is, waren er eerder zorgen over andere (geëmeriteerde) broeders in de bediening. Aangrijpend onverwacht werden drie genoemde dienaren des Woords van hun aardse post afgelost. Zij kregen door genade, ondanks alle menselijke ontrouw, het loon van een getrouwe dienstknecht. Mijn trouwe vriend ds. L. Terlouw moest op 21 april het tijdelijke met het eeuwige verwisselen. Hij mocht de leeftijd van 63 jaar bereiken. Sinds juli 2015 was hij predikant van de gemeente Utrecht. Daarvoor diende hij de gemeente Barendrecht. Ds. Terlouw was sinds 2012 vakdocent aan de Theologische School, zendingsdeputaat (sinds 2006) en lid van het Deputaatschap Kerkrecht. Daarnaast heeft hij veel voor het jeugdwerk van onze gemeenten gedaan. Van 2005 tot 2013 was hij hoofdredacteur van het jongerenblad Daniël en sinds 2016 voorzitter van de Jeugdbond. Ds. P. Melis overleed op 22 april in de leeftijd van 67 jaar. Sinds 11 januari van dit jaar was hij verbonden aan de gemeente te Oud-Beijerland. Daarvoor diende hij de gemeenten van Nieuw-Beijerland, Genemuiden, Veen en Ermelo. Daarnaast was hij sinds 2011 lid van het curatorium van de Theologische School en deputaat voor De Saambinder. Ds. J. van Belzen, die sinds begin 2014 verbonden was aan de gemeente Oosterland, overleed op 29 augustus in de leeftijd van 53 jaar. Eerder diende hij de gemeenten van Veenendaal en Urk.

Enkele dagen voor het sterven van de broeders Melis en Terlouw kwam er ook rouw in het gezin van broeder C. Neele. Op 18 april overleed zijn vrouw N. Neele-van Delft onverwacht. De slag voor het gezin van onze ambtsbroeder is groot, temeer daar hijzelf na een tijdelijke opname in Nebo te Zwijndrecht kort daarvoor voorgoed was opgenomen in verpleeghuis Salem te Ridderkerk. ‘Aanschouw het verbond, want de duistere plaatsen des lands zijn vol woningen van geweld’ (Psalm 74: 20). In het verslagjaar gingen twee predikantsweduwen van ons heen. Mevrouw T.L. van den Noort-van de Velde, weduwe van de in 1976 overleden ds. G.J. van den Noort, overleed op 7 februari, in de ouderdom van 87 jaar. Op 13 november kwam er een einde aan de aardse loopbaan van mevr. E. Hakkenberg-van Arkel, weduwe van de in 1994 overleden ds. D. Hakkenberg. Zij mocht de leeftijd van 88 jaar bereiken. Ook onder anderen die dienstwerk in onze gemeenten hebben mogen doen, vielen er weg. Het is helaas ondoenlijk om alle namen van (oud-)ambtsdragers hier te vermelden. Hoewel we niet genoeg kunnen waarderen hoe een ieder met eigen gaven de gemeente(n) diende. Daarom is de droefheid om hun verscheiden er niet minder om.

Wel noemen we oud-evangelist L. Versteeg. Hij overleed op 6 december op 83-jarige leeftijd. Broeder Versteeg werkte op de posten Alkmaar en Tilburg.

Bij onze zustergemeenten in Noord-Amerika kwamen er ook lege plaatsen. Na een ziekbed van enkele maanden overleed op 1 april in de leeftijd van 56 jaar student G.E. Bron. Nog geen drie weken later stierf ds. P.L. Bazen uit Picture Butte (Canada). Hem was met ingang van 31 maart eervol emeritaat verleend. Zeer kort daarna, op 18 april, één dag vóórdat hij de leeftijd van 77 jaar zou bereiken, is hij overleden. Na een aantal jaren de eerste zendingspost van de Noord-Amerikaanse gemeenten te hebben bemand, in Bolivia, bekleedde hij het ambt van dienaar des Woords met als standplaats de gemeenten Picture Butte, Rock Valley en opnieuw Picture Butte.

Emeritaat

Enkele predikanten kregen in het jaar 2017 toestemming om met emeritaat te gaan. Zij doen een stap terug, al is er reden tot dankbaarheid dat ze ook na hun emeritering de gemeenten kunnen dienen door voor te gaan in de diensten. Het betrof de predikanten: Ds. B. van der Heiden die met ingang van 31 januari zijn werk beeindigde als pastor van de gemeente Alblasserdam. Eerder was hij verbonden aan de gemeenten Woerden, Hardinxveld-Giessendam en Kampen. Ds. M. Karens te Werkendam heeft van de classis toestemming gekregen om met ingang van 10 januari 2018 zijn werk in zijn eerste en enige gemeente, die hij sinds september 1994 dient, neer te leggen. Ds. C.J. Meeuse te Goes is op 1 oktober 2017 met emeritaat gegaan. Hiervóór was hij predikant van de gemeenten Rotterdam-Zuid, Vlaardingen, Nunspeet en Apeldoorn. Ds. C.G. Vreugdenhil te Houten gaat m.i.v. 8 januari 2018 met emeritaat. In de loop van zijn ambtsperiode was hij zendingspredikant van de gemeente Zoetermeer en daarna was hij verbonden aan de gemeenten Vlissingen, Lelystad, Groningen en opnieuw Vlissingen. Elk van deze predikanten heeft niet alleen het werk in hun plaatselijke gemeenten gedaan, maar leverde ook een bijdrage aan het vele werk binnen het geheel van de gemeenten.

Zorgen onder emeritus predikanten

Verschillende broeders die in het verleden met emeritaat gingen, tobben met hun gezondheid. Ds. A. Moerkerken lijdt aan de ziekte van Kahler. Hij is onder behandeling van een hematoloog, maar van verbetering is geen sprake. Ds. M.J. van Gelder zag zich in juni genoodzaakt niet langer preekbeurten te vervullen. De gebreken van de ouderdom hebben hem tot deze beslissing genoopt. Ds. M. Mondria, die per 1 april 2016 met emeritaat is gegaan, heeft vanwege gezondheidsproblemen sinds juli 2017 niet meer kunnen preken. Een moeilijke beslissing! Als gevolg van lichamelijke beperkingen kon ds. R. Kattenberg gedurende enige tijd geen preekbeurten vervullen. Inmiddels is hij weer in staat op zondag éénmaal voor te gaan in de dienst des Woords. Bijzonder is ook dat ds. G. Mouw, ondanks zijn zeer broze gezondheid, met regelmaat nog een keer per zondag in de gemeente(n) kan voorgaan. Dit geldt ook de 96-jarige ds. Mijnders.

Theologische School

Op 13 januari was het 90 jaar geleden dat de Theologische School aan de Boezemsingel te Rotterdam officieel geopend werd. In 1934 werd de school, die wel ‘het schooltje’ genaamd werd, gehuisvest aan de Westersingel. In 1949 werd de vestigingsplaats weer de Boezemsingel. Door de achterliggende synode zijn er belangrijke besluiten genomen rond een plan van het curatorium voor een passend gebouw dat verbonden zal worden met het gebouw van de Theologische School. Daarin zal ook het documentatiecentrum van onze gemeenten worden gehuisvest. De gemeente te Rotterdam-C zal ook gebruik maken van dit gebouw. Om de plannen te realiseren heeft de kerkenraad van deze gemeente de bestaande kerk en de hierbij behorende grond voor één euro overgedragen aan de Theologische School. Het stemt tot dankbaarheid dat deze gemeente ook een bijdrage zal geven voor de uitvoering van dit plan. Tegelijk is het verdwijnen van een groot kerkgebouw dat voorheen vol zat met hoorders, reden tot droefheid.

In de samenstelling van het docententeam van de Theologische School zijn er in het achterliggende jaar belangrijke wijzigingen gekomen. Op 23 juni nam ds. A. Moerkerken afscheid als docent (vanaf 1981) en rector (sinds 1996). Tijdens een samenkomst in de Boezemsingelkerk met predikanten, curatoren, studenten en vrienden werd hier aandacht aan geschonken. Namens de predikanten overhandigde ds. G. Clements een houtsnijwerk over het thema ‘Ecce agnus Dei’ (Zie het Lam Gods). Uitgeverij Den Hertog stelde ds. Moerkerken een exemplaar van diens nieuwe boek: ‘Zonder enige twijfel’ (over de Nederlandse Geloofsbelijdenis) ter hand. In zijn dankwoord zei ds. Moerkerken over de toespraken die vóór hem waren gehouden: ‘Je zou bijna gaan denken: ‘Uw knecht heeft veel goeds bij U gedaan’. ‘Maar wat gelukkig. Zo staat het er niet. Daarom gaan we maar zingen: ‘Gij hebt veel goeds bij Uwen knecht gedaan Hem naar Uw woord gered uit al zijn noden’.

Ds. P. Mulder, die vanaf 2013 als vaste docent aan de school is verbonden, werd benoemd als nieuwe rector. Ds. B. Labee werd door het curatorium per 1 november benoemd tot vakdocent poimeniek en liturgiek ter voorziening in de vacature die ontstaan is door het overlijden van ds. L. Terlouw.

Tot het volgen van de lessen liet het curatorium vier mannen toe, te weten: J. Beens te ’t Harde M.L. Dekker te Nazareth (Israël), P.J. de Raaf te Rotterdam en L. van der Kuijl te H.I. Ambacht. Er werden ook vier kandidaten beroepbaar gesteld. De overige studenten werden bevorderd.

Beroepbaarstelling kandidaten

Door het curatorium van de Theologische School werden de hierna genoemde vier kandidaten na hun afsluitend examen beroepbaar gesteld. Elk van hen kreeg in Gods wijs beleid een gemeente, waar we zo van harte hopen dat God ze Zelf zal bevestigen en schragen. Het Godswerk blijkt immers uit de vruchten. De weg van kandidaat E.J. Boudewijn leidde naar de gemeente te Barneveld-Centrum. De bevestiging vond plaats door ds. L. Blok. Kandidaat J.B. Huisman mocht zich als dienaar des Woords verbinden aan de gemeente te Ermelo. Hij werd tot zijn dienstwerk aldaar ingeleid door ds. P. Mulder. Kandidaat J. de Kok nam de herdersstaf op in de gemeente te Westkapelle. Hij is de eerste predikant van die gemeente sinds haar instituering in 1921. Kandidaat W. Mouw volgde de roeping op van de gemeente Opheusden en werd aldaar bevestigd door zijn vader, de emeritus predikant G. Mouw.

Standplaatswisselingen predikanten

Verschillende predikanten wisselden van standplaats Ds. A. Schreuder van Rijssen-Zuid naar Beekbergen Ds. P. Melis van Ermelo naar Oud-Beijerland Ds. J. IJsselstein van Kampen naar Utrecht, als zendingspredikant Ds. D. de Wit van Barneveld-Centrum naar Borssele Ds. G.M. de Leeuw van Opheusden naar Grand Rapids (VS) Ds. A. Vermeij van Nieuw-Beijerland naar Oosterend Ds. S.W. Janse van ’s-Gravenpolder naar Rijssen-Zuid Ds. A. Verschuure van Scherpenzeel naar Capelle aan den IJsselMiddelwatering Ds. J. van Rijswijk van Aalburg naar Oud-Beijerland (bevestiging februari 2018).

Jubilea gemeenten

Voor enkele gemeenten was 2017 een jaar waarin een historische mijlpaal mocht worden bereikt. Zondag 30 april was het 75 jaar geleden dat de gemeente van Leerdam werd geïnstitueerd. Bij dit feit werd op die zondag stilgestaan in een door haar predikant J. Schipper geleide herdenkingsdienst. Ter gelegenheid van deze mijlpaal is een boek onder de titel “Een rots om in te wonen” verschenen. Op 30 mei was het 75 jaar geleden dat de gemeente Amersfoort werd geïnstitueerd. Ter gelegenheid daarvan verscheen een door W. B. Kranendonk geschreven herdenkingsbundel, getiteld “Wij gedenken Uwer weldadigheid.” In de kerkdienst op Tweede Pinksterdag, 5 juni, mocht de Gereformeerde Gemeente te Moerkapelle haar 175-jarig bestaan herdenken, elke dienst geleid werd door haar pastor ds. W. Harinck. De kerkenraad heeft naar aanleiding van dit jubileum een door G. Roos verzorgd boek uitgegeven, getiteld “Vergeet geen van Zijn weldaden”. Op 31 juli was het 75 jaar geleden dat de gemeente Poortugaal werd geïnstitueerd. Vrijdag 25 augustus sprak ds. C.J. Meeuse t.g.v. dit jubileum over “Gemeente zijn in de 21e eeuw”. Tijdens de herdenkingsdienst op zondag 10 september bepaalde de consulent van die gemeente, ds. H. Brons, de gemeente bij Zacharia 4:2 en 3. De gemeente Oosterend (Texel) bestaat op 26 december 50 jaar.

Ambtsjubilea predikanten

Zoals herhaaldelijk het geval is, was ook 2017 voor een aantal predikanten een jaar waarop men terug kon zien op een bijzonder aantal jaren ambtelijke dienst.

Samenvoeging gemeenten

Per 1 oktober zijn de gemeenten ’s-Gravenhage en Scheveningen opgegaan in de fusiegemeente Den Haag-Scheveningen, die vanaf 1 januari a.s. zal samenkomen in het kerkgebouw in Den Haag. Beide gemeenten hebben hun laatste dienst als zelfstandige gemeente gehouden op 24 september. In de gemeente Den Haag, die als afdeling van de gemeente van Leiden is begonnen en in 1923 als zelfstandige gemeente is geïnstitueerd, ging ds. G.W.S. Mulder voor. Ds. J.B. Zippro deed dit in de gemeente Scheveningen.

Zorgen in gemeenten

Op het gezamenlijk verzoek van ds. G. Pater en de kerkenraad van de gemeente Ridderkerk besloot de classis Ridderkerk hem los te maken van deze gemeente. Inmiddels heeft hij een beroep aangenomen naar Ouddorp. Zodra de classis Ridderkerk de vrijmoedigheid heeft hem het gevraagde ontslag op grond van de aspecten als gebleken verzoening, rust en startbekwaamheid te verlenen, hoopt hij zich te verbinden aan deze gemeente. Vanwege trieste ontwikkelingen in de gemeente te Kruiningen hebben haar predikant G. Bredeweg, een ouderling en een groep gemeenteleden de Gereformeerde Gemeenten verlaten. Een scheur die alleen maar diep betreurd kan worden. Ds. Bredeweg gaat sinds zondag 19 november voor in de gestichte Vrije Gereformeerde Gemeente te Kruiningen.

Diversen

Verschillende ambtsdragers ontvingen een koninklijke onderscheiding. Van de predikanten viel ds. M. Karens deze eer te beurt. Hij is benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Dit vanwege zijn inzet voor het curatorium, het deputaatschap De Saambinder, de CGO, Dovenzorg en de Generale Synode. Voor het eerst sinds het ontstaan van de Gereformeerde Gemeenten in 1907 vond op 3 november aan de Boezemsingel een contactbijeenkomst plaats voor de vrouwen van de (emeritus)predikanten, van de studenten en de predikantsweduwen. Zo’n 45 dames bezochten deze besloten bijeenkomst die als samenbindend en nuttig is ervaren. De Bond van mannenverenigingen heeft zijn 25-jarig bestaan herdacht. Gemeenten in Zuid-Afrika en Nieuw-Zeeland De classis Utrecht is t.a.v. de gemeenten Randburg (Zuid-Afrika) en Carterton (Nieuw-Zeeland) door de Generale Synode aangewezen om in samenwerking met het deputaatschap Buitenlandse Kerken de taken die in de Dordtse Kerkorde aan de classis worden toegeschreven, te behartigen.

Ds. F. Mulder en ouderling J. Willemsen te Opheusden hebben kerkvisitatie gehouden in Randburg. Uit het verslag van de werkzaamheden voor de gemeente Carterton, dat ds. W. Harinck, consulent van die gemeente aan de classis heeft aangeboden, blijkt dat kerkenraad en gemeente uitzien naar bezoekende predikanten om Woord en sacramenten te bedienen.

Maar eeuwig bloeit de gloriekroon op ‘t hoofd van Davids groten Zoon.

Dat waren de laatste psalmregels die afgevaardigden en belangstellenden op donderdagmiddag 26 januari zongen aan het einde van de slotzitting van de Synode 2016-2017. Voor de laatste keer waren de mannenbroeders in synodezitting bijeen geweest in de Westerkerk in Utrecht, de stad waar sinds 1944 bijna alle synodevergaderingen zijn gehouden. De volgende synode, die D.V. gehouden zal worden in 2019 zal in Gouda vergaderen.

De slotregels van de gezongen psalm zijn ook tot troost als we terugzien op een zeer bewogen kalenderjaar. De vele ingrijpende gebeurtenissen geven reden tot droefheid, rouw, verootmoediging. Er is veel gebeurd. En tegelijk zal ieder moeten erkennen dat Jacobs God tóch nog steeds trouw gebleven is. Daarvoor willen we Hem ootmoedig erkennen.

Auteur: ds. G.J. van Aalst (Klaaswaal) Bron: De Saambinder (28-12-2017)