Zondag 29 november jl. herdacht de gemeente Randburg (Zuid-Afrika) dat ze 50 jaar geleden werd geïnstitueerd. Per abuis is per deze datum er op onze website geen aandacht aan geschonken. We maken dat graag goed.
Maandenlang kon de gereformeerde gemeente van Randburg (Zuid-Afrika) niet naar de kerk: er was een algehele lockdown afgekondigd. In die maanden luisterden de leden mee met de diensten in Oud-Beijerland. Een bijzondere situatie in het jaar waarin de gemeente een halve eeuw bestaat.
Sinds het bezoek van ds. F. Mulder februari jl. is er geen predikant meer geweest. ‘Die zou hier eerst twee weken in quarantaine moeten’, zeggen ouderling J.B. Tijssen en diaken A.L. van Beest. Samen vormen ze de kerkenraad sinds diaken E.W. Tijssen (broer van de ouderling) op 12 juni plotseling overleed.
Geen bevindelijke prediking
Van de huidige leden hebben alleen de weduwen H. Meyer-Bakker en J.P. Meyer-Polier de stichting van de gemeente meegemaakt. Hun schoonvader, A. Meyer, emigreerde in 1951 vanuit Stellendam naar Zuid-Afrika. In de Afrikaanse kerken miste hij de bevindelijke prediking. In 1961 begonnen acht gezinnen samen diensten te houden. ‘Wij hebben vroeger al meer geprobeerd een kerkelijk leven op te bouwen, maar daar er toen vier grote gezinnen teruggegaan zijn naar Holland is er niets van gekomen’, schreef Meyer later echter.
Er volgde een nieuwe poging. P. Izebout sprak er tijdens een bezoek aan Nederland over met ds. K. de Gier en ds. A. Vergunst. ‘Wij hebben nu een predikant van de Nederduits Geref. Kerk bereid gevonden om een kerkje aan ons in bruikleen gratis af te staan', schreef Meyer in februari 1970 aan ds. De Gier. Een andere predikant ‘dacht dat wij maar de één of andere sekte waren en wilde ons niet helpen, maar deze nog zeer jonge predikant was één en al hulpvaardigheid.’ L. Smits las op 8 maart de eerste preek. Later werden de diensten in scholen gehouden.
Nieuwe taak
Bij de instituering op 29 november 1970 preekte ds. K. de Gier over Zach. 4:6b. Hij bevestigde A. Meyer en L. Smits tot ouderling, en T. Meyer en W. Weststrate tot diaken. Al sinds de oprichting leest de gemeente de Afrikaanse Bijbel en zingt ze (staande) de Afrikaanse psalmen.
Er kwamen nieuwe immigranten. Ouderlingen uit Delft, Nieuw-Beijerland, Opheusden en Scheveningen en een diaken uit Klaaswaal kregen in Randburg weer een ambtelijke taak. In 1975 werd een kerk gebouwd, door diaken A. van Hell ontworpen in de vorm van een tabernakel.
De gemeente heeft een eenzame positie. ‘In gesprekken met Afrikaners komen verschillen wel ter sprake’, zeggen Van Beest en Tijssen. ‘Voor Schriftuurlijk-bevindelijke prediking is er hier niet veel plaats. Enkele predikanten hebben contact gehad met een gemeente in Theunissen, 300 kilometer bij ons vandaan, maar de verschillen bleken te groot.’
De Randburgse gemeente slonk tot ruim 100 leden. ‘Helaas zijn nogal wat jongeren vertrokken doordat ze met iemand uit een andere kerk trouwden. Ook zijn nogal wat leden naar Nederland teruggegaan omdat het bij ons onder de huidige regering hard achteruit gaat.’ Twee diakenen emigreerden naar Chilliwack en ook anderen vertrokken naar Canada.
Meertalig
Met de Gereformeerde Gemeente in Nederland te Silverton bij Pretoria is er een gezamenlijke jeugdvereniging. Leden van beide gemeenten vertalen de kanttekeningen bij de Statenvertaling in het Afrikaans.
Een aantal jaren werd in Randburg eens per maand een preek in het Afrikaans gelezen. ‘We hebben er enkele tientallen vertaald. Dat was moeilijk werk, juist omdat het Nederlands en het Afrikaans op elkaar lijken. Voor veel geestelijke termen is geen Afrikaans woord beschikbaar. Nu lezen we weer alleen Nederlandse preken. Die zijn voor de meeste leden nog goed te volgen. Predikanten merken op dat ook kinderen veel na weten te vertellen. Sommige gezinnen proberen het Nederlands bij te houden, maar dat valt niet mee, want op het werk en op school is Afrikaans de voertaal. Soms denken we dat we Nederlands praten, maar dan kan een bezoekende predikant ons toch niet goed verstaan.’
In 2015 leidde ds. C. Sonnevelt de eerste Engelse dienst. ‘Onze regering drukt die taal erg door, dus we wilden dat eens proberen. Het is bij die ene keer gebleven, maar het zou een oplossing voor de toekomst kunnen zijn.’
De laatste tijd kwam er drie- tot vijfmaal per jaar een predikant uit Nederland. Die verbleef dan twee weken in een appartement bij de woning van ouderling Tijssen. Voorlopig is bezoek nu echter niet mogelijk.
Nu is er een mijlpaal. ‘Het past ons de Heere alle dank toe te brengen dat Hij gezorgd heeft dat de zuivere waarheid ook in Zuid-Afrika heeft mogen uitgaan tot op deze dag.’